SIK SORULAN SORULAR
...yed / ...yet ve ...yad / ...yat İÇİN ÖRNEKLER
En çok sorulan sorulardan biride ...yet / ...yat veya ...yed /...yad , bu ardeklerdir .
Nerde .nasıl , nicin kullanıldıklarını bilmekte yarar vardır yat veya yet son ekler külli anlamda kullanılır , genel anlamlı anlamlar vermek için sözcüklerin sonlarına eklenir .
yet / yed veya yat / yad bir bütünün hepsini içeren kapsamlı gibi mānalarda kullanılır .
…yet / …yed = 1 Adat , Ünlem , İşaret lafzı , Son ektir 2 Akademik isimlerde veya bilimsel adlarda loji , izm , ist gibi son ardeklerin yerini tutar 3 (grm) Çoğul son eklerinde kullanılaır 4 (mz) Kudret , Güç *** Kemaliyat / Kemaliyet = Kemalimz *** Tehriyat / Tehriyet = Termimoloji *** Hesesiyet = Hassasiyet , Tiyizlik , Hassas hāl veya durum .
Görüldüğü gibi titizlik derken , her insanın ayrı ayrı titizliği vardır ve hepside geçmişin deneyimlerini dile getirir , deneyimler , beceriler , kavrayışlar tümü birleşince bir yet veya yat olur .
Oluşan bu yet veya yat son eklerdir , ardektir her ismin ve her adın bir yat ile yat’ı bulunur , bir ismin Akademik olması zorunluluğu yoktur , külli ve genel bir anlam için , ismi kapsamlı kılmak için yat ile yet son eklerde kullanılabilinir .
Şu örnekteki gibi
Çinartiyat / Çinarti = Komşuluk , Komşulık , Komşuca
…yat / …yad = 1 Adat , Ünlem , İşaret lafzı 2 (grm) Çoğul son eklerinde kullanılaır 3 (mz) Kudret , Güç
Bu her iki yet ve yat son ekleri eş anlamlı anlamadır , biri e ile diğeri a ile oluşu çekimlerde veya lafz büzgünleşmelerinde telaffuza uygunluk için a veya e bir birlerinin yerlerini alır ,bu şekilde kullanılsada , neticede denişen bir şey yoktur , yani anlamını ifade de benzer , eş durumda sarihlik eyler .
Her ilmi , veya akademik sözcük şayet külli , genel anlamda ise örneğin Medeniyet , Şahsiyet , İnsaniyet gibi veya Kelbiye / Kelbiyet gibi bir düşünce , ideoloji kast ediliyorsa bu izm , ist , loji gibi son ekli ise çekime göre yet veya yat son ekleri eklemekle o durumu ifadelemiş oluruz
Örnekler ;
İnsaniyet = Merivtiyat
Medeniyet = Medeniyet
Kelbiye / Kelbiyet / Kinikizm = Sevaniyat
Bu örnekler gibi diğer kelimelere yani isim ve adlar için bileşik sözcüklerde yukarıdaki izahatlar gibi kullanılmasında sakınca yoktur .
... at ve ... et son ekler , kelime sonlarına konulan bu ardekler ...yat ile ...yet hālinin büzgün durumudur .
Örnek 1 ; Marife / Marifet veya Feraset
Örnek 2 ; Ferşiye / Ferşiyat
Bu örnekler hen Türkçede hemde Kürtçede aynı biçimde kullanılır .
... ad yine yukarıdaki izahatın büzgün durumudur
Māder / Māderi / Māderiyat gibi örnekler , Ana ile ilgili olanlardır , Mak Kürtçtede Ana veya Anaç demektir .
Mak = Hayvan anası anlamındadır . Orta Asya dillerinde bu gibi lafızların olmadığı , en çok bu lafızların Anadolu ve Mezepotanya halkları kullandığını görüyoruz .